Conferentie ‘Breng de basis op orde’

Thuis is…

…tot rust komen
…waar mijn verspreekwoordjes begrepen worden
…waar ik mag zeggen dat het eten soms niet lekker is
…veilig zijn

Een thuis hebben is voor bijna iedereen vanzelfsprekend, maar voor sommige jongeren niet. Net als alle jongeren hebben ze plannen, dromen, ambities, alleen missen ze de steun van ouders en een thuis. Help hun basis op orde te brengen door hun verhalen te delen:  Thuisis.nl

Baksteen

Uit veiligheidsoverwegingen mocht geen van de aanwezigen een tas bij zich dragen. Iedereen liep rond met z’n spulletjes in de hand. Dat voelt voor sommigen al behoorlijk ontheemd, laat staan hoe het voelt als je geen thuis hebt. Om dat te symboliseren hadden dakloze jongeren een baksteen meegenomen, een last die je dag in dag uit bij alles wat je doet met je meedraagt.

Buiten wetten om denken

Ervaringsdeskundige jongeren speelden piano, hielden een voordracht, vertelden over hun ervaringen en wat het betekent om wél een thuis te hebben. Paul Blokhuis: “De tranen schieten me in de ogen als ik hoor hoeveel jongeren missen als ze geen thuis hebben. De overheid, gemeenten, ze moeten samen met jongeren kijken hoe het beter kan. We moeten buiten de wetten om leren denken en door de vingers kijken. Wat heeft de jongere nodig? Daar gaat het om. En dat houdt niet op bij achttien jaar. Als een hulpverlener jou goed helpt, moet die gewoon verder kunnen na het achttiende jaar.”

Meer woningen voor kwetsbare jongeren

Hoe? Dat is een kwestie van dóen, betoogde Victor Everhardt. “Wij als overheid moeten goed luisteren naar ervaringsdeskundige jongeren.” Zelf heeft hij een ervaringsdeskundige schaduwwethouder, waarmee hij naar het schulden- en armoedebeleid heeft gekeken. Paul Blokhuis riep gemeenten op meer woningen te creëren voor kwetsbare mensen. “Eenderde van de gemeenten heeft hierover afspraken met woningcorporaties. Tweederde dus niet. Ik ga me er hard voor maken dat ze dat wel gaan doen, ook voor kwetsbare jongeren.”

Niet uit- maar insluiten

Ook Derk Loorbach pleitte voor daadkracht. En samenwerking: “Het zit ‘m voor een groot deel in de uitvoering. Instanties doen hun best, maar tot aan de poort, waarna de jongere weer verder shopt. Zo houdt iedereen de situatie in stand. Die baksteen moet niet de last van de jongeren zijn, maar de verplichting voor ons om deze jongeren niet uit, maar ín te sluiten.”

Geen leeftijdsgrenzen, wel vaardigheden

De jongeren zelf lopen vooral tegen de bureaucratie aan, vertelden ze. Stop met leeftijdsgrenzen voor inkomensvoorzieningen en toeslagen, en werk vóór ze achttien zijn aan vaardigheden, was een van hun suggesties. “Gemeenten moeten jongeren voorlichten in hoe de regelingen werken, hoe je iets aanvraagt, wat een jongerenloket is, wat boekhouden is.” Ook gaven ze aan dat de Participatiewet een belemmering is voor dakloze jongeren of zelfs dakloosheid veroorzaakt. “Jongeren laten zich niet registreren als ze ergens inwonen, anders wordt de gastheer gekort en belanden ze weer op straat.”

De-stigmatiseren

Innovator Tijmen Schep riep op om het stigma rond dak- en thuisloze jongeren op te heffen. Van degelijke geitenwollen sokken zijn vegetariërs nu mainstream en hip geworden. Dat moet ook kunnen met deze groep, betoogde hij. Door problemen vroeg te herkennen, preventie, en door verhalen te vertellen om begrip en kansen te creëren.

Investeren loont

Investeren in jongeren is rendabel voor gemeenten, bleek ook tijdens de conferentie. De maatschappelijke kosten per dakloze jongere liggen jaarlijks tussen de 36.000 en 100.000 euro. In totaal kosten ze Nederland jaarlijks minimaal 2,4 miljard euro per jaar. Elke geïnvesteerde euro in een ‘spookjongere’ richting opvang levert 1,40 euro op, elke euro die een gemeente investeert om een jongere van een ‘knipperlicht- naar herstartscenario’ te krijgen, en van ‘stabiel naar zelfstandigheid’ levert zelfs 2,40 euro op. Dakloosheid voorkomen valt nog gunstiger uit.

Manifest

SZN heeft een manifest opgesteld met de belangrijkste actiepunten om de basis op orde te krijgen. Twee dakloze jongeren boden Koningin Máxima en staatssecretaris Paul Blokhuis dit manifest (zie kader) aan. Het is aan politici, beleidsmakers en professionals, maar ook aan naaste omgeving als familie en buren om hiermee aan de slag te gaan. “Iedereen in de omgeving van een jongere waar het niet goed mee gaat, moet denken: wat kunnen we beter doen?” benadrukte Derk Loorbach tijdens de conferentie. “De grens van de wet is niet zo belangrijk”, stelde Paul Blokhuis. “Ga die jongeren helpen.”