Stichting Zwerfjongeren Nederland (SZN) reageert in dit bericht op de NOS publicatie Uit Zicht en het journaal van 8 december 2016 over dakloze jongeren. SZN herkent het beeld dat de NOS schetst, over het gebrek aan passende opvangplekken voor jongeren. Dit komt overeen met het beeld dat wij hebben, op basis van jarenlange samenwerking met opvanginstellingen en met jongeren zelf. Een recent door ons uitgevoerde quick scan bij instellingen voor opvang, hulpverleners en jongeren levert een aantal hardnekkige knelpunten op.

Het gaat dan om deze knelpunten, die al jarenlang spelen:

• er is nauwelijks door- en uitstroom vanuit de opvang. Dit komt door een tekort aan betaalbare huisvesting en de inkomens- en schuldenproblematiek van de jongeren
• het aantal bedden voor jongeren in de opvang is op veel plaatsen afgebouwd
• veel voorzieningen sluiten niet aan bij de behoefte van jongeren. Jongeren verblijven niet graag in voorzieningen met volwassen dak- en thuislozen.

Wat wij hoorden uit ons netwerk in het land:

‘er is onvoldoende door- en uitstroom uit de opvang. Jongeren verblijven er veel te lang waardoor we ook minder jongeren kunnen helpen. Dat komt door een combinatie van schulden, onvoldoende inkomen en een tekort aan betaalbare kamers voor jongeren’ (Alice Vellinga, directeur/bestuurder van het Kopland en Zienn, in Friesland/Groningen)

‘als gevolg van de regiobinding, die in 2012 is ingevoerd, is toegang tot de opvang buiten de gemeente waar je geregistreerd staat niet mogelijk’ (landelijk)

‘er is bezuinigd op het outreachend werk. Daardoor blijven jongeren rondzwerven in een netwerk dat weinig perspectief biedt’ (Den Haag)

‘als je delen van de opvang sluit, dan zie je vanzelf minder jongeren in de opvang. Er is meer ingezet op begeleid wonen, oftewel opvang die geen opvang heet’ (Amsterdam)

Dus: zijn er meer opvangplekken voor jongeren nodig?

Een verblijf in de opvang is voor jongeren vaak geen oplossing. Alleen als het echt niet anders kan. Het is goed dat gemeenten naar andere woonvormen en ondersteuning van jongeren uitwijken, om dakloosheid te voorkomen. En als jongeren toch in de opvang verblijven, dan moeten we inzetten op  snelle uitstroom. Problemen met inkomen en schulden moeten daarom direct bij binnenkomst aangepakt worden en er moet gestuurd worden op perspectief naar onderwijs en werk.

Dat jongeren zich niet melden bij de opvang betekent niet direct dat er ook minder jongeren zwerven. Integendeel, deze jongeren worden onzichtbaar en onbereikbaar voor de hulpverlening *. Zij moeten naar informele, creatieve oplossingen zoeken om een tijdelijk dak boven hun hoofd te hebben. Ze zijn daarmee buiten beeld van hulpverlening, maken schulden, hun kans op perspectief neemt af en economische afhankelijkheid ligt op de loer.

Gemeenten hebben een algemene zorgplicht naar hun burgers, dus ook voor jongeren.
Dak- en thuisloze jongeren kunnen alleen werken aan hun toekomst als er integrale steun is.

Voor SZN betekent dit:

• een doorlopend zorgaanbod als je 18 jaar wordt. Pas stoppen met jeugdhulp als onderdak, financien, school of werk en een netwerk geregeld zijn.

Dat is dus:

• focus op het halen van een diploma met een schuldrustperiode
• financiën op orde: een basisinkomen voor jongeren met ouders buiten beeld om zo het maken van schulden te voorkomen
• betaalbare huisvesting.

© roger cremers

Meer weten?

Neem contact op met Hella Masuger (directeur SZN), via 06-44490221 of h.masuger@zwerfjongeren.nl   

*Het CBS schat dat het aantal jongeren dat buiten beeld is (geen school, werk of uitkering) op 135.000. Ondanks alle inspanningen is deze groep de afgelopen twintig jaar weliswaar beter in beeld gekomen, maar lijkt er nauwelijks verbetering op te treden. De hoop is nu dat de decentralisaties, het verschuiven van de verantwoordelijkheid voor zorg, welzijn, onderwijs en participatie naar de gemeenten, de kans biedt dit hardnekkige probleem in de kern aan te pakken.
De werkelijkheid blijkt echter weerbarstig. 70% van de gemeenten heeft geen zicht op deze groep en haar problemen. En 25% van de gemeenten vindt het niet haar taak iets voor deze groep te doen.

Bron: Inspectie Ministerie SZW, Jongeren buiten beeld

Interactieve special over dakloze jongeren door NOS op 3 en NPO FunX

8 december 2016 – NOS op 3 en NPO FunX lanceren de interactieve special Uit Zicht over dakloze jongeren. Een onderwerp dat zowel NOS op 3 als NPO FunX raakt, omdat 9.000 Nederlandse jongeren – in met name grote steden – dakloos zijn. Uit Zicht brengt hun verhaal in beeld aan de hand van video, audio, tekst en beeld. Op deze manier vragen de twee platforms aandacht voor dit onderbelichte probleem. Ongeveer 9.000 Nederlandse jongeren tussen de 18 en 23 jaar zijn dakloos. Ze hebben geen geld, zijn vaak verslaafd en hebben geen mogelijkheden om hun situatie te verbeteren. Om deze jongeren een gezicht te geven is in Uit Zicht het persoonlijke verhaal van Ferdi te volgen.

NPO FunX kookt…voor jongeren zonder thuis

Tussen 19.00 en 23.00 uur zendt de publieke jongerenzender live uit vanuit het ZIMIHC theater Stefanus in Utrecht. Daar koken FunX-dj’s voor thuisloze jongeren en hun begeleiders.

Kijk en luister de interactieve special Uit Zicht op NOSop3.nl en FunX.nl.

Factsheet Zwerfjongeren in Nederland
Januari 2017 | SZN